Nadleśnictwo Rudnik brało udział w projekcie pn.: Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych.
 

Nazwa projektu: Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych

Zrealizowany w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 działanie 2.1 Adaptacja do zmian klimatu z zabezpieczeniem i zwiększeniem odporności na klęski żywiołowe, w szczególności katastrofy naturalne odraz monitoring środowiska

Okres realizacji: 2016-2023 r.

Beneficjent: Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe
przy wsparciu Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych jako jednostki realizującej projekt (JRP)

Cel projektu: wzmocnienie odporności na zagrożenia związane ze zmianami klimatu w nizinnych ekosystemach leśnych.

Cele uzupełniające:
•    odbudowa cennych ekosystemów naturalnych, a tym samym pozytywny wpływ na ochronę różnorodności biologicznej;
•    ocena skutków przyrodniczych wykonywanych zadań realizowana poprzez prowadzenie monitoringu porealizacyjnego wybranych zadań adaptacyjnych.

Podejmowane działania były ukierunkowane na zapobieganie powstawaniu lub minimalizację negatywnych skutków zjawisk naturalnych takich jak: niszczące działanie wód wezbraniowych, powodzie i podtopienia, susza i pożary.

W ramach projektu realizowane zostały inwestycje związane z:
•    budową, przebudową, odbudową i poprawą funkcjonowania zbiorników małej retencji, wraz z niezbędną infrastrukturą umożliwiającą czerpanie wody do celów przeciwpożarowych przez jednostki PSP;
•    budową, przebudową, odbudową i poprawą funkcjonowania małych urządzeń piętrzących w celu spowolnienia odpływu wód powierzchniowych oraz ochrony gleb torfowych;
•    adaptacją istniejących systemów melioracyjnych do pełnienia funkcji retencyjnych z zachowaniem drożności cieku dla ryb;
•    przeciwdziałaniem nadmiernej erozji wodnej – np. poprzez zabezpieczanie brzegów i stoków;
•    przebudową i rozbiórką obiektów hydrotechnicznych niedostosowanych do wód wezbraniowych (mostów, przepustów, brodów).

O oddziaływaniu obiektów retencyjnych decyduje nie ich wielkość, ale liczba urządzeń w zlewni, co przekłada się na ich efektywność na dużą skalę. Budowane były w większości małe obiekty/budowle o prostej konstrukcji z zastosowaniem materiałów naturalnych. Ponieważ obiekty te spełniają głównie funkcje ekologiczne – z założenia są przyjazne dla środowiska. Wszystkie projektowane budowle zostały dostosowane do lokalnych warunków przyrodniczo-krajobrazowych, w tym w taki sposób, aby umożliwić swobodne przemieszczanie się organizmów wodnych.

Efekty

Za najistotniejszy, mierzalny efekt projektu uznano przede wszystkim retencjonowanie wody. Nie mniej ważny jest również wpływ małej retencji na ochronę przyrody: zbiorniki powstałe w ramach projektu nie tylko przyczyniają się do poprawy bilansu wodnego i uwilgotnienia siedlisk leśnych, lecz także stały się ważną ostoją wodnej fauny i flory, służą jako wodopoje dla leśnych zwierząt i pełnią funkcje biofiltrów.

Osiągnięte wskaźniki:

• objętość retencjonowanej wody: 2 544 674,61 mln m³
• pojemność obiektów małej retencji: 3 985 194,74 mln m³
• liczba obiektów piętrzących wodę lub spowalniających jej odpływ: 1 349 szt.

Wartość projektu

Całkowity koszt realizacji projektu: 246 495 660,08 zł

Kwota wydatków kwalifikowalnych: 191 222 163 zł

Kwota dofinansowania z funduszy europejskich: 162 538 838,55 zł

W ramach projektu tj. „działania z zakresu małej retencji",  Nadleśnictwo Rudnik zrealizowało działania:

1. Budowa lub modernizacja zbiorników – budowa 2 zbiorników o pojemności maksymalnej 13140 m3
2. Przywracanie funkcji obszarom mokradłowym – na powierzchni ok. 2,30 ha

W ramach projektu tj. działania  „przeciwdziałanie nadmiernej erozji wodnej",  Nadleśnictwo realizuje podziałania:

1. Zabezpieczenie infrastruktury leśnej – przebudowa 3 przepustów na kanale „Niedźwiedź"

PROJEKTY ZREALIZOWANE.

Nasze nadleśnictwo brało udział w projekcie pn. "Zwiększania możliwości retencyjnych oraz przeciwdziałania powodzi i suszy w ekosystemach leśnych na terenach nizinnych". Celem projektu była retencja wód powierzchniowo-gruntowych na obszarach administrowanych przez Lasy Państwowe, w obrębie zlewni cieków, przy jednoczesnym zachowaniu i wspieraniu rozwoju krajobrazu naturalnego. Kolejny zrealizowany wspólnie z Nadleśnictwami Kolbuszowa, Nowa Dęba, Głogów, Mielec, Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej projekt to "Kanalizacja ruchu turystycznego na obszarze NATURA 2000 w Puszczy Sandomierskiej".

Zwiększanie możliwości retencyjnych oraz przeciwdziałanie powodzi i suszy w ekosystemach leśnych.

Cel projektu

Celem projektu była retencja wód powierzchniowo-gruntowych na obszarach administrowanych
przez Lasy Państwowe, w obrębie zlewni cieków, przy jednoczesnym zachowaniu i wspieraniu
rozwoju krajobrazu naturalnego.
Projekt objął ekosystemy nizinne całego kraju, uczestniczyło w nim 179 nadleśnictw z 17 Regionalnych Dyrekcji Lasów Państwowych. Zrealizowano 3 644 obiekty retencjonujące 42,77 mln m3 w skali kraju. Każde z zadań to zbiór obiektów realizowanych dla polepszenia warunków wilgotnościowych na danym terenie, pomiędzy którymi występują zależności funkcjonalno–przestrzenne (najczęściej w obrębie małych zlewni rzek trzeciego rzędu).

W projekcie przyjęto, że duże możliwości retencjonowania wód stwarza szczególnie przebudowa
istniejących systemów melioracyjnych w kierunku hamowania odpływu wody – naprawa dawnych błędów, polegających na nadmiernym odwadnianiu. Działania powodujące opóźnianie i ograniczenie odpływu, np. poprzez spiętrzenie wody w rowach, podpiętrzanie jej w jeziorkach, oczkach wodnych i podobnych obniżeniach terenu, z których woda jest odprowadzana rowami, przynoszą poprawę struktury bilansu wodnego i zwiększenie różnorodności biologicznej.

Wśród licznych funkcji, jakie mogą pełnić małe zbiorniki wodne oraz piętrzenia na ciekach można wymienić:
− zapobieganie suszy,
− funkcje przeciwpowodziowe, poprzez zatrzymanie nadmiaru wód opadowych na terenach
leśnych, spłaszczanie fali powodziowej w niższych partiach zlewni,
− odtworzenie naturalnych warunków wodnych torfowisk i innych mokradeł,
− podtrzymywanie poziomu wód gruntowych,
− podtrzymywanie podziemnego zasilania źródlisk,
− utrzymanie i powstawanie ostoi flory i fauny wodnej, wodno-błotnej lub okresowo związanej
z wodą,
− oczyszczanie wody,
− ograniczenie erozji,
− wodopoje dla dzikich zwierząt